Aandelen in groente

Inspraak in de wijze waarop jouw groenten verbouwd worden, dat kan bij Community Supported Agriculture (CSA), oftewel: Pergola. Het aantal tuinders dat volgens dat concept werkt, groeit. Niet zo gek ook. De tuinder krijgt voor zijn werkzaamheden een ‘eerlijk loon’. En de klant heeft voor weinig geld elke dag kraakverse biologische groenten op zijn bord.

Bettina Zevenbergen hoeft alleen maar de trap af te lopen voor een week voorraad verse biologische groenten. In haar fietsenhok staan ze klaar. Elke woensdag zet tuinder Michel Smits hier de groentepakketten neer voor de negen ‘deelnemers’ aan zijn tuinderij, de Amelis’hof, gelegen op een oud landgoed bij Utrecht.

Allemaal wonen ze bij Zevenbergen in de buurt; met een eigen sleutel kunnen zij in haar fietsenhok de groenten komen ophalen wanneer het hun uitkomt. ‘Ik doe er verder niets aan’, vertelt Zevenbergen, die zo haar steentje bijdraagt aan het in stand houden van de tuinderij waar ze al twaalf jaar klant is. ‘Behalve dat ik voor nieuwe deelnemers een sleutel laat maken.’

Community Supported Agriculture

In al die jaren heeft ze een hoop groenten leren kennen waarvan ze nog nooit had gehoord, zoals snijbiet en aardpeer. ‘Goddelijk smaken die’, zegt ze. En dat voor maar 4,75 euro per week per persoon. Maar, benadrukt Zevenbergen, dat is niet de reden dat ze meedoet. Het gaat haar om de kwaliteit. ‘Dat is belangrijker dan de lage prijs.’

Op het eerste gezicht lijkt een groentepakket van de Amelis’hof identiek aan dat van een ‘gewone’ biologische tuinder of van de natuurwinkel: de inhoud is biologisch, vers van het land, het pakket wordt wekelijks geleverd en er zitten ‘vergeten’ groenten bij, zoals aardpeer.

Toch is het idee erachter wezenlijk anders. De Amelis’hof werkt met het zogeheten Community Supported Agriculture-concept (CSA). Klanten ondersteunen in dit model de boer door aan het begin van het jaar een bedrag voor deelname te betalen. De tuinder hoeft zo geen geld te lenen bij de bank om zaad en plantgoed te kopen.

Betrokkenheid deelnemers

Bovendien delen de klanten in het oogstrisico. Zij helpen vaak ook mee in het bedrijf, wat de deelnameprijs laag houdt. Afhankelijk van waar ze zin in hebben kunnen klanten helpen wieden, zaaien en oogsten. Maar ook: de ledenadministratie of de website bijhouden, een oogstfeest organiseren of, zoals Zevenbergen, meehelpen aan de distributie van de pakketten.

In ruil voor die verregaande betrokkenheid ontvangen ze niet alleen biologische groenten: ze hebben ook inspraak. Zo stelt de tuinder zijn boekhouding open. Aan het begin van elk nieuw groeiseizoen legt die een begroting voor aan zijn klanten, waarop zij gezamenlijk de deelnameprijs voor dat jaar bepalen. Niet voor niets heten de klanten binnen het CSA-model ook wel deelnemers of aandeelhouders. Het uitgangspunt daarbij is de tuinder van een eerlijk loon te voorzien.

Het CSA-model vraagt dus nogal wat van klanten en tuinders. Toch neemt het enthousiasme voor het concept toe. 

Rappe groei

Tot een paar jaar geleden waren er in Nederland nog maar drie CSA-bedrijven: De Oosterwaarde bij Diepenveen, De Nieuwe Ronde bij Wageningen en De Aardvlo bij Utrecht (vorig jaar opgedeeld in Amelis’hof en Tuinderij De Volle Grond).

Maar de laatste tijd komen er in rap tempo nieuwe CSA-bedrijven bij in Nederland, hier te lande ook wel Pergola geheten. Tuinderijen met namen zoals De Nieuwe Akker en De Vrije Akker, verwijzingen naar de andere manier van werken waar CSA voor staat. 

Maarten van Liere, eigenaar van de Kraanvogel bij Esbeek, stapte twee jaar geleden over op het CSA-model, nadat hij al een aantal jaren groentepakketten had geleverd aan klanten. Door het openstellen van zijn boekhouding, kan hij zijn klanten nu laten zien wat het kost om biologische groenten het jaar rond te telen. Zij zijn nu bereid om meer te betalen, wat het inkomen van het gezin Van Liere verbeterde. (...)

Would you like to read the entire article? If so, please let me know!